Autor Wątek: Polskie Tradycje Świateczne  (Przeczytany 58553 razy)

Offline marcim

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 298
  • Płeć: Mężczyzna
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #15 dnia: 05 Lis, 2008, 17:44:46 »
W Suwałkach nikt nie obchodzi tak hucznie dnia Św. Marcina i imienin Marcina.  >:(




Marcin 8)

Offline noka

  • Administrator
  • *****
  • Wiadomości: 4515
  • Płeć: Mężczyzna
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #16 dnia: 05 Lis, 2008, 18:06:05 »
... aaaaa właśnie - wszystkiego najlepszego  ;D

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #17 dnia: 07 Lis, 2008, 20:07:35 »
Piszecie,że w Suwałkach nikt nie obchodzi dnia św.Marcina,wiem o tym i dlatego zapoznałam Was z naszą tradycją [co kraj ,to obyczaj]
Kasper Twardowski w wierszu z 1630r pt.''Gęś św.Marcina albo pierwsza kolenda na szczęśliwe zaczęcie przyszłego roku''
...Polacy zaś ten zwyczaj mają.
W dzień świętego Marcina gęś tłustą piekają.
Skąd dwój pożytek biorą gospodarze starzy:
I mięso i praktykę ,jeśli się im zdarzy
Widzieć makuły śniade kości obnażystej,
Spodziewają się pewnie zimy oparzystej;
Jeśli też rydzowata,z brzegów zapalona,
Zapewne zima będzie przykra i szalona.
Będzie li też bielizny miała w sobie wiele,
Niepochybna stateczność sanice się ściele


A Oskar Kolberg wyjaśnia to tak: ''Zamożna gospodyni w jesieni ,w dzień św.Marcina,zabija gęś i piecze w piecu,a gospodarz ,obdzieliwszy swoją czeladkę cząstakami z tej gęsi ,sam sobie zostawia piersi ,ostrożnie mięso objada ,oczyszcza kość piersiową,a jeżeli jest biała ,rokuje zimę suchą i stałą;jeżeli jest sinawa i czerwona ,zimę słotną ;jeżeli pół biała od góry ,a pół czerwona od spodu ,wtedy pierwsze pół zimy ma być suche a drugie ...słotne ;jeżeli w cętki tu i ówdzie nakrapiana,znaczyć to ma zimę burzliwą śnieżną''

Dziś już szaleją w sklepach ze sprzedażą rogali ,mimo,że pilnuję tradycji i kupuję zawsze na 11XI -skusiłam się na kupno .Z rogalami jest u nas tak jak z pączkami w Sylwestra czy Podkoziołek lub Tłusty Czwartek.Wszystkie inne ciastka znikają z półek i sprzedaje się prawie tylko rogale.

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #18 dnia: 12 Lis, 2008, 22:11:45 »
Katarzynki--25 listopada

Na Katarzyny mówiło się ''W dzień świętej Katarzyny pod poduszkę dziewczyny'',a ponieważ w tym okresie zaczyna się adwent-mówiono też :''Kto zaleca się w adwenta ,ten będzie miał żonę w święta''.Również dzień św.Andrzeja miał swoje przysłowia ;"'Na świętego Andrzeja dziewczęcych wróżb nadzieja''.
Jednak powróćmy narazie do św.Katarzyny z Aleksandrii,która jest patronką niewinnych i czystych dziewic.Pewnie dlatego ten dzień był przypisany chłopcom.Dziś zapewne we wróby chłopacy nie wierzą,ale sto lat temu zwracali uwagę na to co im się przyśniło w ten dzień.''..biała kura wróżyła ,że poślubi panienkę;czarna -wdowę;kura z kurczętami -wdowę z dziećmi;sowa-żonę mądrą,ale ponurą;siwy koń-dozgonne kawalerstwo...Aby zakochanemu przyśniła się przyszła żona w naturalnej postaci,należało spać z ...ukradzioną halką pod poduszką lub wytrzeć twarz po wieczornym myciu ściągniętą ze sznura spódnicą''
Jedna wróżba była wyjątkowo romantyczna-wróżono z gałązki wiśni.Koniecznie należało ją uciąć w dzień św.Katarzyny i wsadzić do wody.Jeżeli zakwitła w Boże Narodzenie chłopak mógł być pewien ,że los pozwoli mu stanąć na ślubnym kobiercu z damą swego serca i była to zapowiedż szczęśliwego małżeństwa.
Przed laty na wsiach wesela odbywały się jesienią aż do św.Katarzyny .Wszystko co było pozwolone w dniu św.Katarzyny ,w adwencie było zabronione.
I dlatego powstały takie powiedzenia jak :''Święta Katarzyna śmiechem ,święty Andrzej grzechem'';''Święta Katarzyna adwent zawiązuje ,sama pije hula a nam zakazuje;'' Święta Katarzyna śluby ucina'';''Święta Katarzyna adwent zawiązała,dziewucha nieszczęśliwa,że się nie wydała''
Na ten dzień pieczono słynne pierniczki ''Katarzynki'';Pierniczki całuski,Paluszki narzeczonej;Piernik Staropolski [przepis podawałam].

Wszystkie wróżby powstały w starożytnej Grecji

Polskie Tradycje Świateczne-H.Szymanderska

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #19 dnia: 21 Lis, 2008, 17:37:11 »
Myślę coraz bardziej o zbliżających się świetach Bożego Narodzenia;przy okazji myślę o naszym forum,chciałabym abyście poznali moje pierwsze wrażenia ,gdy spędziłam pierwsze Boże Narodzenie poza Wielkopolska,poraz pierwszy zetknęłem się z Waszymi tradycjami. W latach 60-tych między Poznaniem a Suwałkami istniała olbrzymia różnica.Mało ,że byliście wtedy małym miasteczkiem,co mnie nie przeszkadzało ,ponieważ zawsze coś mnie ciągnęło do takich miejsc .Nawet jako młoda dziewczyna uwielbiałam chwile spędzone na wsi u wujostwa.[lubiłam łażenie po drzewach,nie uznawałam furtek-lepiej było przechodzić przez płot]Ale odbiegłam od tematu,moje święta bożonarodzeniowe w wielkopolsce ,to tradycyjna choinka,koniecznie ubierana w wigilię przed południem razem z moją siostrą;mama i babcia kuchciły w kuchni.Na wigilię była zawsze zupa grzybowa z lanym ciastem,karp smażony,kapusta z suszonymi grzybami,ziemniaki ,koniecznie kompot z czereśni lub wisni.Wszystko było takie poukładane,nic nie mogło wykroczyć poza od dawna narzucone zwyczaje.Dopiero ja w swoim gospodarstwie wprowadziłam do menu wigilijnego pierogi z kapustą i grzybami i pozwolam sobie na pewne saleństwa i eksperymenty.
Po wigili przychodził gwaiazdor z prezentami ,potem było ciasto i czekaliśmy do pasterki ,na którą należało iść z rodzicami.W życiu mama by mnie nie puściła samą na pasterkę.Kolejne dni świąt mijały w ściśle rodzinnym gronie.Nie było wtedy telewizji a nikt się nia nudził.W poznańskim nie było praktykowane odwiedzanie się wzajemnie w czasie świąt.Może na mniejszych miastach ,ale w mojej rodzinie w święta ,najwyżej wychodziło się na wspólny spacer.
Natomiast moja pierwsza wigilia w Suwałkach była dla mnie zaskoczeniem,nie było ani jednej potrawy ,którą u mnie w domu podawano.Pamiętam ,że był barszcz czerwony,śledż opiekany w cieście nie było karpia ,były śledzie ,kompot z żurawin albo może był ,to kisiel.I dziś przyznam się ,że czegoś mi brakowało ,owszem nastrój był ,ale było inaczej.Dziś nie zawacham się powiedzieć,że byłam zaskoczona.W pierwszy dzień świąt ,ruszyliśmy odwiedzać pozostałą rodzinę.Po drodze spotkalismy kolędników,a i my też ''kolędowalismy''po najbliższych.Dzięki już nieżyjącej cioci męża mogłam poznać Wasze świeta,bo u niej zawsze się zatrzymywaliśmy.
Po latach wspominam ,te święta z nostalgią-spotkało mnie w życiu coś innego.Kolejne święta urządzane w mojej rodzinie były mieszanką wielkopolski i suwalszczyzny.
Po latach powiem,że te pierwsze święta suwalskie choć dziś już bardzo odległe ;wspominam z uczuciem i inaczej patrzę na różnice jakie wtedy były między naszymi regionami.Dlatego od tamtego czasu zawsze szanowałam różne zwyczje i interesowało mnie jak inni podchodzą do pewnych tradycji.
Najważniejszą sprawą jest dla mnie fakt,że zawsze jesteśmy razem.Dzieci mimo,że mieszkają w nieodległej dzielnicy ,przybywają do nas na wigilię i pozostają do drugiego święta [razem z kotami].Wtedy jak przed laty ,gdy mieszkaliśmy razem znowu jesteśmy blisko siebie.I to też jest moja rodzinna tradycja.
Może ktoś się odważy i też napisze o swoich rodzinnych tradycjach.

Offline noka

  • Administrator
  • *****
  • Wiadomości: 4515
  • Płeć: Mężczyzna
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #20 dnia: 21 Lis, 2008, 17:41:18 »
Cytat: gaga
Po wigili przychodził gwaiazdor z prezentami

Gwiazdor u Was chodził z prezentami?  ;D   A nie Mikołaj ?

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #21 dnia: 21 Lis, 2008, 18:11:51 »
Tak u nas Mikołaj jest na 6 grudnia ,a na wigilię przychodzi Gwiazdor.Prezenty daje sie po wigili,mój mąż pamieta ,że w Suwałkach za lat jego dzieciństwa prezenty były w pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia.

Offline noka

  • Administrator
  • *****
  • Wiadomości: 4515
  • Płeć: Mężczyzna
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #22 dnia: 21 Lis, 2008, 18:49:02 »
Mogłabyś podać jak wygląda Gwiazdor ? Albo jakieś fotki ?  ;D

W Suwałkach spotkałem się z różnym podejściem do wręczania prezentów: w dniu Wigilii lub jak piszesz - w pierwszy dzień świąt.
Ja praktykuję to pierwsze - czekanie ten jeden dzień dłużej to prawie wieczność  :P

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #23 dnia: 21 Lis, 2008, 21:41:04 »



Mikołaj kontra poznański Gwiazdor

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #24 dnia: 22 Lis, 2008, 15:57:31 »
 Symbole świateczne.

Gwiazdor;Mikołaj;Wilia;Aniołek;Dzieciatko.

Posłańcem bez którego nie potrafimy wyobrazić sobie świątecznego wieczoru,obdarowującego domowników prezentami,jest różna i zależna od regionu postać:
Najczęściej bywa ,to św.Mikołaj jednak na Górnym Śląsku jest ,to Dzieciątko,które dobrze sprawującym się dzieciom rozdaje prezenty.Aniołek-pojawia się na terenach Małopolski oraz dawnej Galicji;Gwiazdor występuje na Pomorzu,Kujawach i Wielkopolsce.Na terenach wsi Centralnej Polski pojawia się Wilia,jest to postać,której wszyscy się bali jeśli mieli coś na sumieniu.Wilia bardzo chętnie rozdawała rózgi;
Bez względu jaką postać przyjmuje niebiański posłaniec ,zawsze jest oczekiwany i mile widziany.

Święta Bożego Narodzenia -praktyczny poradnik

           Zysk i S-ka wydawnictwo poznańskie

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #25 dnia: 22 Lis, 2008, 23:44:58 »
Jeszcze dopiszę ważną informację ,jeżeli chcecie wysyłać tradycyjne kartki świąteczne z życzeniami do najbliższych ;zróbcie ,to na początku grudnia.[wysyłalismy życzenia imieninowe 16 XI i do 21 XI nie dotarły do Suwałk]

Ten przyjemny zwyczaj wysyłania najbliższym życzeń światecznych na kartkach ma w miarę krótki zwyczaj. Pierwsza kartka z życzeniami przesłano w 1842r;wysłał ją 16-letni Maw Egley.W następnym roku kartki świąteczne ukazały się w Wielkiej Brytani na specjalne zamówienie sir Henry'ego Cole'a [pierwszy dyrektor Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie] Po 30-latach kartki świąteczne przybyły do Ameryki dzięki wrocławianinowi.
Najbardziej zwyczaj ten rozpowszechnił się w czasie międzywojennym;w Polsce pierwsze kartki ukazały się w końcu XIXw.Obecnie mimo drogi elektronicznej wysyłamy miliony tradycyjnych kartek,często do życzeń dołączamy opłatek,aby adresat mógł cieszyć zdrowiem i radością przez cały kolejny rok.
Pamiętajmy też o maluchach i niech wysyłają kartki do św.Mikołaja ,który wcale nie jest fikcyjną postacią .Św.Mikołaj żył w połowie III w.w mieście Petera,jedna z legend wyjaśnia ,dlaczego stał się patronem biednych panien i mikołajkowych podarunków.Otóż pewnego razu biskup Mikołaj szedł ulicą i usłyszał dochodzący z jednego domu płacz.Zajrzał do środka i zobaczył trzy płaczące szlachcianki i zakłopotanego ich ojca.Dziewczyny płakały bo nie posiadały posagu ,a ojciec zdolny był popełnić niegodziwość aby zdobyć dla nich posag.Jeszcze tej samej nocy biskup Mikołaj wrzucił po kryjomu tyle złotych monet do izby biednego szlachcica,że starczyło na posag dla najstarszej córki.Wkrótce w podobny sposób zostały wyposażone pozostałe córki.
Po śmierci biskupa Mikołaja przy jego grobie chorzy odzyskiwali zdrowie ;smutni -radość ;a zawiedzeni -zaufanie do bliżnich.Ukazywał się biednym pasterzom w ich szałasach pojawiały się złote monety.

I tak święty został patronem chłopów,pasterzy,księży i zakonników,dzieci ,panien i wielu innych zawodów.W Polsce dzień św.Mikołaja najbardziej uroczyście był obchodzony na wsi.W dawnych latach 6 grudnia wierzono w opiekuńczą moc świętego.
Najmłodszą formą mikołajkowych zabaw ,która rozpowszechniła się w pierwszej połowie XXw jest obdarowywanie się w szkole prezentami.
W domach zaś w wigilię 6 grudnia wystawiało się buty i rano dzieciaki znajdowały w nich słodycze i drobne prezenty.
[u mnie tak było] Nie odbierajmy dzieciakom tych drobnych przyjemności ,nich wierzą ,że św.Mikołaj przyjdzie do ich domów.Polskie tradycje świąteczne;Świeta Bożego Narodzenia
« Ostatnia zmiana: 22 Lis, 2008, 23:49:12 wysłana przez gaga »

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #26 dnia: 25 Lis, 2008, 21:35:57 »
Andrzejki- czczono je już w IVw,przez wiele wieków jego imieniem zwano grudzień i uważano ,że noc świętego Andrzeja [z 29 na 30 listopada]jest odpowiednią porą na podejmowanie ważnych decyzji.Na św.Andrzeja zazwyczaj kończy się rok liturgiczny.Św.Andrzej urodził się w I w.w galilejskiej Betsaidzie,zmarł jako męczennik -ukrzyżowany.Jego krzyż przyjęto w całej Burgundii jako emblemat.Został patronem rybaków,rzeżników,górników,żeglarzy i woziwodów.
Uczeni i historycy greccy uważają ,że wróżby andrzejkowe powstały na Sporadach wiele lat temu;natomiast niemieccy etnografowie  uważają ,że zwyczaj wróżb ,to obyczaj niemiecki.Należy nadmienić ,że swoją moc św.Andrzej odziedziczył nie po germańskim Freyu,a po słowiańskim bożku weselnych godów -Godunie.
Najwcześniejszym świadectwem wróżb ''andrzejkowych'''jest z XVI w.''Komedia Justyna i Konstancjej ''autorstwa Marcina Bielskiego.Już wtedy lano wosk.W Polsce odgadywano małżeńską przyszłość nie tylko z lanego wosku ale i z cynku i ołowiu.Ołów uważano za metal mający przyciągać szczęście.
Pomysłowowść dziewcząt we wróżbach była ogromna.Dziewczęta na Podlasiu miały nielekko,bo chcąc się dowiedzieć ,który z chłopców zostanie ich mężem ,musiały zmówić  ''dziewięć pacierzy stojąc ,dziewięć klęcząc,dziewięć siedząc'',a oprócz modlitw ,poszczenia i jedzenia śledzia ,aby wzmocnić siłę wróżby ,kładły się spać z męskimi spodniami pod poduszką i wałkiem do magłowania bielizny u boku.
Inną wróżbą była- należało aby przed snem dziewczyna nadgryzła jabłko,potem kładła je pod poduszkę,wierząc ,że ukochany -jeśli chociaż nie przyjdzie skosztować jabłko to się jej przyśni.
Wróżono również ze świecących się świeczek;dwie umieszczone na tekturkach świeczki ,zapalano i puszczano na wodę ,czekając czy zetkną się ze sobą.Jeśli tak -to można było myśleć o ślubie.
W okolicach Bytomia i Raciborza zamiast świeczek wkładano do wody igły;nadawano im imiona dziewcząt i chłopców,gdy się połączyły oznaczało ,że pary się połącza.
Na południu Polski ''andrzejki''były porą wiedżm i upiorów.W obronie przed nimi kreślono na drzwiach czosnkiem znak krzyża.Oprócz tego należało  przed snem zjeść trzy ząbki czosnku ,aby wyposzczonym góralkom ukazał się we śnie przyszły mąż.
W wielu miejscach wierzono ,że w tą noc wychodzą z grobów samobójcy.
Za skuteczne uchodziło również nawdychanie się zapachów dymu z palących się palm [wielkanocnych]i natychmiastowe położenie sie spać-''zanim kur zapiał''.We śnie przychodził lub -jeśli bogatszy -przyjeżdżał na koniu przyszły mąż......Były też wróżby w samotności .Dziewczyna układała upieczone przez siebie bułeczki ''Bałabuszki''z których każda oznaczała innego chłopaka,a pies decydował ,który z nich zostanie mężem.

W czasie tych wieczorów podawano ciasteczka anyżowe,obwarzanki ,makaroniki cynamonowe ciasteczka.Do picia podawano -napój miodowy,poncz ,piwo z korzeniami.
Na andrzejki piecze się w Poznaniu pączki ,nie wiem jak ,to wygląda u Was.
Wróżby wspólczesne dziewczyny dobrze znają ,ja w ten jeden wieczór pozwałałm sobie na wróżenie z kart,trochę dla zabawy ,trochę dla złudzeń.Ponoć w ten wieczór wróżby sie spełniają.

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #27 dnia: 29 Lis, 2008, 23:24:54 »
4 Grudnia- Barbary

Świeta Barbara żyła bardzo dawno temu ;wg podań zginęła około 305r ;jednak nie wiadomo w jakich okolicznościach.Wiadomo ,że należy do dziewic męczennic.Legenda o św. Barbarze mówi ,że była piękną dziewczyną ze szlacheckiego domu.Wielu młodzieńców ubiegało się o jej rękę,jednak ona przedkładała chrześcijaństwo i dozgonne śluby czystości nad małżeństwo.Ojciec chcąc się uchronić przed utratą stanowiska ,zmuszał córkę do wyrzeczenia się wiary i porzucenia ślubów.Wiadomo ,że nie pomogło głodzenie i zamknięcie w wieży ,wtedy ojciec oskarżył ją ,sakazał i sam ją zabił.
Inne podanie mówi ,że uciekając przed ojcem schowała się w głębi góry ,która się przed nią rozstąpiła.Mimo takiego ukrycia  ,odnaleziono ją i poddano torturom.Tu również mówi się ,że rodzony ojciec ściął jej głowę,który potem zginął od pioruna.
Może dlatego wszyscy,którzy narażeni są na nagłą śmierć ,przyjęli ją za patronkę.Dlatego św. Barbara jest patronką więżniów ,rybaków,marynarzy,górników,kamieniarzy,żołnierzy i tajnych drukarzy.Jednak święto św.Barbary jest najważniejsze dla górników.Od dawien dawna w ten dzień górnicy szli w ten dzień na mszę św.i resztę dnia spędzali bardzo uroczyście.Przywilej nadania szpady najlepszym górnikom przywrócono w XVIIIw i przyczynił się do tego Stanisław Staszic.Według tradycji górnicy,którzy przepracowali w kopalni 25 lat ,otrzymywali prezenty-w czasach PRL-u często był ,to srebrny zegarek.
W Barbórkę na całym śląsku odbywają się liczne festyny ,zabawy i koncerty.Odświętnie ubrani górnicy w galowe mundury i paradne czapki z pióropuszami,zaczynają dzień od zebrania się w kopalni i przemaszerowania do kościoła na nabożeństwo.Po mszy w kopalni wydawany jest uroczysty obiad ,na którym nie może zabraknąć piwa i kieliszka wódki,a także ''krupnioków'',''żymoloków'',śląskiej kiełbasy z musztardą ,gotowanej golonki ani tradycyjnego ''górniczego garnuszka''.Po oficjalnych uroczystościach odbywają się rodzinne spotkania.

Należy pamiętać ,że dzień ten przez wiele wieków był dniem dziewczęcych wróżb.Młode dziewczyny robiły to,co chłopcy w dzień św.Katarzyny tzn.ścinały gałązki bzu i wiśni i wkładały do wody.Jak gałązki rozkwitły na Wigilię ,dziewczyna mogła liczyć ,że w karnawale znajdzie sobie męża.

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #28 dnia: 03 Gru, 2008, 21:08:26 »
6 grudnia-św.Mikołaja

Na temat św.Mikołaja już pisałam ,teraz pozostaje nam czekać na drobne upominki.

                        Na świętego Mikołaja ucieszy się dzieciąt zgraja,
                           bo chłopaki i dziewczęta wyczekują na prezenta,
                           jedne będą miały cacko,że się sprawowały gracko,
                           a zaś drugie dla zachęty ,by nie były wiercipięty.

                       L. Zienkowicz.

Offline gaga

  • - VIP -
  • *****
  • Wiadomości: 5209
  • Płeć: Kobieta
Odp: Polskie Tradycje Świateczne
« Odpowiedź #29 dnia: 06 Gru, 2008, 15:23:14 »
Przedstawiam prawdziwego św.Mikołaja-biskupa z Miry