Polskie Tradycje Świateczne

[gaga]

Obce rzeczy wiedzieć dobrze jest,swoje -obowiązek

Współczesna młodzież dobrze wie co to są walentynki,dzień św.Patryka,Halloween;natomiast mało kto pamięta o katarzynkach,Zielonych Świątkach,sobótka jeżeli Was zainteresuje możemy o tym sobie przypominać.Polskie tradycje powinny trwać w naszej pamięci,chociaż nie zawsze je chołubimy.
W wielu tradycjach dużą wagę odgrywają wierzenia,bez tego trudno zrozumieć kulturę narodową.Przed wiekami świeta wiązane były z cyklami upraw i zjawiskami atmosferycznymi.Nasi przodkowie łączyli Ziemię i jej owoce z bogami i boginiami,a urodzaj Ziemi czczono na festynach i podczas świąt.Hucznymi ucztami czczono bóstwa;obrzędowe uczty zastawiano dla zmarłych.Podczas wielu uroczystości ubierano sie z upodobaniem w skóry niedżwiedzia,tworzono taneczne korowody-wszystko powiązane było z określonymm świętem.Po okresie pogańskim nadszedł okres wyznawania religii,razem z nią zaczęto wierzyć w życie pozagrobowe i razem z tą wiarą rozwinął się rozwój obrzędów ku czci zmarłych.
''Dusze zmarłych zapraszano z ich świata ,zwanego nawiem,do przygotowywanych na mogile posiłków-obowiązkowo wśród potraw znajdowało się jajko,które przetrwało w wielkanocnym święconym''
Trudno dziś określić co oznaczają niektóre gesty i słowa przekazywane wiernie z pokolenia na pokolenie.Niezwykle dużo w naszych obrzędach jest elementów pochodzących z kultury antycznej.W greckich kalendarzach znajdowały się święta rodzinne ,zawodowe i państwowe.Helleńskie święta i ich obrzędy wyrażały te same formy jak np. zakaz pracy,procesje,palenie ogni,odświętne stroje czy udawanie się do światyń.
Chrześcijaństwo wprowadziło własny liturgiczny rok obrzędowy.Z wielu świąt- stoimy w przededniu świąt :1 listopada -dzień Wszystkich Świętych na ziemi i w niebie;2 -listopada -święto Zmarłych czyli dzień zaduszny.Jak mamy obchodzić te bliskie wszystkim święta dobrze wiemy.W wieku XVII i XVIII sfera kościelna splotła się z życiem obyczajowym i stanowiła nierozerwalną część.Wiara w szczególną opiekę pewnych zmarlych doprowadziła do kolejnych świąt patronów.
Powracając do święta zmarłych do Polski dotarło tzw.Halloweenczyli kościotrupy,strzygi i wydrążona dynia.''Tradycja ''ta nadeszła z Ameryki i Wysp Brytyjskich.W celtyckim kalendarzu przypada na 31 pażdziernika,który to dzień był ostatnim dniem roku.Święto to symbolizowało koniec płodności ziemi ,która przygotowywała się na nadejście zimy.Nocą duchy zmarłych wędrowały po ziemi .Był to dzień ostatecznych rozrachunków żywych z umarłymi.Były duchy opiekuńcze ,które chroniły domostw i nieczyste siły przed którymi należało się strzec,te ostatnie przed nastaniem zimy chciały sie ukryć wśród ludzi.Jednym słowem jest ,to do dziś uważany dzień pożegnania duchów zmarłych .Celtowie na taki dzień przebierali się i na święto przychodzili z wydrążoną rzepą ,do której wkładano palącą się świecę.''Latarnia''miała chronić przed duchami.
Do dzisiaj w wigilię wszystkich świętych w Irlandii ALL HALLOW E'EN jest najważniejszym ze świąt.Przez wiele stuleci w ten dzień obowiązywał post ,podawano ciasto ziemniaczano-jabłkowe,placki ziemniaczane,oraz zapiekanki ziemniaczano -kapuściane.
Święto ,to przetrwało w Stanach Zjednoczonych i wielu krajach Europy,ma ono charakter pogańskiej zabawy.Gromady przebranych dzieci chodzą od domu do domu i płatają gospodarzom figle. Przed każdym domem stawia się dynię z wyciętą grożną gębą i świeczką w środku. Dorośli organizują bale , obowiązuje przebranie -czarownic,wiedżmy,upiory,strzygi i wampiry.Powoli u nas ,to''święto''również staje się popularne.Nawet urządzane są w noc z 31 pażdziernika na 1 listopada bale halloweenowe.Wg Amerykanów jest ,to oswajanie się z nieuchronną śmiercią jaka nas wszystkich czeka.

[gaga]

Dwa pierwsze listopadowe dni

Pierwsze 2 dni listopada związane są z kultem zmarłych,są to dni zadumy i wspomnień naszych zmarłych.Ponadto zmuszają nas do refleksji nad nieuchronnością praw natury.We współczesnym świecie Święto Zmarłych nie ma dziś związku z przynależnością wyznaniową.Święto zmarłych powstało z myślą o licznej rzeszy anonimowych męczęnników,których nie wspomina się w naszych modlitwach.
Chrześcijański obrzęd Zaduszek powstał w 988r z inicjatywy opata Odilona z Cluny,papież Sylwester II w 999r zatwierdził ten sposób świetowania.Przez kolejne stulecia następowały przemiany obrzędów,jednak sens zaduszkowy pozostał niezmienny.Wszystkie kultury czciły te dni,chociaż obyczaje czasem się różniły.Dwa główne elementy byly istotne w większości kultur.'' Karmienie dusz''i ''palenie ogni''-oznaczały nieśmiertelność duszy i życia pozagrobowego.
Karmienie dusz wiązał się z wiarą ,że tego dnia zmarli odwiedzają domy krewnych,błąkają się po polach i lasach.Zwyczaj ten ,obecnie zachowany jest wśród Romów.
Palenie ogni ;na poczatku zapalano je na rozdrożach dróg,aby dusze mogły się ogrzać i nie pobłądziły w swej wędrówce.Około XV-XVIw rozpalanie ognisk przeniesiono w pobliże grobów aż zostało wspomnienie tego obrzędu na palenie zniczy na grobach.
Charakter podobny do tamtych uczt z przedwieków mają dzisiaj panichidy-tzn.nabożeństwa żałobne w kościele obrządku greckiego i prawosławnego --modlitwy za zmarłych łączy się z ucztami na cmentarzach i z paleniem świateł.
''Święto Zmarłych cieszy się w polsce wyjątkową popularnością .Czy jednak mamy świadomość ,że wypełniamy rytuał o wielowiekowej tradycji? Warto zachować pamięć historii i znaczenia symboli ,którymi się posługujemy,aby zapalanie świeczki na grobie kogoś bliskiego nie było tylko gestem przyzwyczajenia''
W obecnych czasach nie praktykuje się wielu zwyczajów ,ale kiedyś na Zaduszki pieczono małe bułeczki ,które zanoszono na groby swoich zmarłych.Pieczono też tzw,puste bułki -za dusze o których nikt nie pamięta,po poświęceniu rozdawano je żebrakom.
W kościele katolickim dzień 1 Listopada jest dniem nakazanej mszy św. w kościele  lub na cmentarzu.;2 listopada również są odprawiane msze św.jest ,to dzień zaduszny gdzie modlimy się za naszych zmarłych.

[noka]

Halloween w naszym kraju to moim zdaniem wymysł mediów i handlowców 

Początek listopada powinien być kojarzony z zadumą  nad nieuchronnością praw natury - jak napisałaś, a nie "oswajaniem" się ze śmiercią, czyli przebieraniem za straszydła.  Dla młodzieży napewno ta druga forma jest bardziej atrakcyjna.

Prawdę mówiąc większość obyczajów adaptowanych z "hameryki" mi się nie podoba.  Ale trzeba przyznać, że wywieszanie flag narodowych w święta państwowe przez zwykłych obywateli - jest godne naśladowania. U nas niestety kojarzy się to z Pochodami 1 Majowymi, na które wszyscy tak "chętnie" chodzili i każdy mógł sobie pospacerować ze szturmówką.

Jeśli mi się uda,  zrobię 1 listopada zdjęcia z cmentarza nocą. W świetle zniczy na  cmentarzu panuje taki fajny klimat   8)   

[gaga]

Nadmienię ciekawostkę na temat wywieszania flag państwowych- w Szwecji i Dani na prywatnych domach są powywieszane flagi  i najciekawszy jest fakt,że flaga na maszcie oznacza ,że gospodarz jest w domu,a gdy jest opuszczona oznacza ,że gospodarz jest nieobecny.Podobno do niedawna nie zamykano tam drzwi wejściowych na klucz ale od czasu jak pokazali się nasi rodacy i inni szukający pracy ,miejscowi zaczęli myśleć o zamykaniu swoich domostw.

[noka]

Dziś temat Helloween był poruszany w wielu mediach, rano słyszałem w RadioZet komentarze odnośnie tego:

"Rodzicu, protestuj przeciw obchodom Halloween w szkole" - apeluje dziennik związany z o. Tadeuszem Rydzykiem. "Jako katolicy nie wyrażamy zgody na udział naszego dziecka w zajęciach szkolnych polegających na kultywowaniu Halloween oraz zwyczajów z nim związanych" - do takiego protestu zachęca wczorajszy "Nasz Dziennik". Wydrukował wzór pisma, które rodzice powinni wysyłać do szkół i Ministerstwa Edukacji. O sprawie czytamy w "Gazecie Wyborczej".

Jest i uzasadnienie: "Tradycje Halloween wywodzą się z magicznych i satanistycznych kultów, które stoją w całkowitej sprzeczności z wyznawaną przez nas oraz nasze dziecko wiarą oraz stwarzają duchowe niebezpieczeństwo dla naszego dziecka".
http://wiadomosci.wp.pl/kat,1347,title,Halloween-to-inwazja-zla-i-celebracja-satanizmu,wid,10515637,wiadomosc_prasa.html?ticaid=16df7


Nie tylko w Polsce wywołuje kontrowersje, na Onecie właśnie pokazał się news:

"Świętowanie Halloween to adoracja szatana"
Włoska wspólnota katolicka imienia papieża Jana XXIII zaapelowała do wszystkich wiernych, zwłaszcza zaś rodziców, by uświadomili sobie, że "świętowanie Halloween oznacza adorowanie szatana".
W wydanym oświadczeniu działacze wspólnoty charytatywnej podkreślili: święto to "wywodzi się z kultury ezoteryczno- satanistycznej, która prowadzi do zbiorowego uprawiania czarów, rytuałów spirytyzmu i satanizmu, mogących przerodzić się w niektórych sektach w ofiary rytualne, porwania i przemoc".
http://wiadomosci.onet.pl/1853349,12,item.html


Reakcje są nieco przesadzone, ale przynajmniej w tym pierwszym przypadku widać, że niektóre kręgi nowego święta nie tolerują 

 

[gaga]

Odnośnie do pierwszej reakcji- po to Bóg dał nam rozum,aby człowiek myślał.Wciskanie ludziom nakazów często działa odwrotnie.
Sama nie jestem za świętowaniem Halloween,ale czy mam prawo zabraniać tego innym? Natomiast jeżeli ktoś jest osobą rozumną ,to sam wybierze co jest dla niego dobre.
Z tym satanizmem bym się nie zgodziła ,przecież sekty były w Polsce zanim dotarło to ''święto''.
Dam Wam przykład na temat sekt- w latach 80-tych w Poznaniu była popularna grupa Hary -Kriszna,robili dużo dobrego ,przygotowywali posiłki i rozdawali biednym.Mieli swoją siedzibę na Starym Rynku-nikt nie nazywał ich sektą.Moja córka jako licealistka też bywała na ich spotkaniach,na ich koncertach bywali księża katoliccy i nic złego się nie działo.Dziewczyny wyrosły szał przeminął a dziś mówi się o nich ,że to sekta.
Owszem potem zaczęły powstawać faktycznie sekty ,ale wszystkiego nie można kłaść do jednego worka.Rozmawiałam z księdzem w tamtych latach i sam twierdził ,że oni nie negują istnienia Boga,inaczej go postrzegają i w tym cała różnica .Czy czasem Ci ''święci''nie prowokują ,a jesli chodzi o magię ,to w naszej kulturze dużo jej było,ale ludzie stawali się rozumniejsi i powoli zanikła.Natomiast przy różnych okazjach powracamy do ''zabaw i wróżb''ale czy to jest magia? To są pewne tradycje,których oczywiście nie musimy ''papugować''od innych ,mamy swoje obyczje i tradycje.

[gaga]

Na temat Halloween mówiono dziś w regionalnym programie TV;też potwierdzono ,że jest ,to stary obyczaj celtycki, kiedyś wydrążone dynie ze świeczkami traktowano jako latarnie.Stawiano przed domami ,aby ludzie nie błądzili w ciemnościach.

[gaga]

Cukierek albo psikus
Pod takim tytułem ukazał się w dzisiejszej gazecie regionalnej artykuł na temat dzisiejszego Halloween.Jest w nim kilka wywiadów,opis jak dzisiejszy dzień będzie wyglądał w niektórych szkołach i przedszkolach.Wymieniony jest sposób na dzisiejszy wieczór dla młodzieży i starszych .Opiszę ,to w skrócie:
Dzieci i młodzież szukają równowagi między listopadową zadumą i dobrą zabawa....Balowicze przebierają sie za straszne postacie z książek oraz filmów.Halloween to nieformalne świeto grozy.W Polsce Trick or Treat,czyli proszenie sąsiadów o słodycze nie jest jeszcze tak bardzo popularny ,jednak szkoły i przedszkola stoją frontem do nowego świeta.
Ciekawostką było dla mnie wymienienie przedszkola w którym dzisiaj dzieci zerówkowe będą miały zabawy o charakterze tego święta.Dyrektorka jest osobą starszą i przestrzegającą wszelkich norm religii katolickiej ;znaczy ,że może jedno drugiemu nie przeczy?Następnie jest rozmowa ze studentkami ,które są zdania ,że świeto to nie przyjmie się na stałe w Polsce,natomiast jedna z anglistek ucząca w szkole uważa ,że dostępność kultury zachodniej jest kolejną okazją do zwiększenia sprzedaży przez hipermarkety:lampiony,dekoracje i stroje dobrze się sprzedają.Ta sama osoba wypowiada się, że Halloween i jutrzejszego Święta Zmarłych nie można porównywać.Nasza tradycja jest pełna zadumy i refleksji natomiast dzisiejsze święto należy potraktowac jako element innej kultury,którą warto poznać ale nie należy go gloryfikować ani demonizować.Warto je poprostu poznać.Otwartość na inność może przynieść wiele korzyści ,pod warunkiem ,że przy okazji nie zatracimy własnej tradycji.
W dalszym ciągu artykułu wymieniane są dyskoteki oraz jeden z dość renomowanych lokali ''Adria'',gdzie poznaniacy będą sie bawic w orginalny sposób na różowo! Wystąpią też klony Joli R.Propozycja organizatorów jest nie do odrzucenia ''w tym niepowtarzalnym klimacie ..zatańczymy się na śmierć''[trochę grożnie zabrzmiało]-impreza zacznie się o godz.22.00;bilety po 50zł.[Ciekawe w jakich nastrojach imprezowicze udadzą się na groby zmarłych?]

[noka]

Podejście nauczycieli (szkolnych i przedszkolnych) jest dość różne.  Jedni traktują to jako zabawę, a inni (to akurat było w przedszkolu) wręcz nakazali rodzicom aby dzieci były w coś przebrane z okazji Helloween. I to akurat nie spodobało się części rodziców, którzy uważali, ze w tym okresie takie zabawy są niestosowne.

Ja tam nie mam nic przeciwko temu, dzieci niech się przebierają, a starszyzna oddaje zadumie ...  8)

[gaga]

U mnie dziś trzy razy dzieciaki latały z żądaniem ''cukierek lub psikus'',całe szczęście ,że nie robiły psikusów.
Jestem zdania ,że jest to nie uchronne i musimy się z tym pogodzić,starszym zawsze jest trudniej przyjąć inne obyczje ,natomiast nie ma o co walczyć ,bo tak naprawdę nie ma z czym.Na Walentynki też nie wszyscy patrzą łaskawym okiem ,ja natomiast tak samo nie lubię dnia kobiet i miałby ktoś mieć mi to za złe?

[noka]

Kilka fotek zrobionych komórką (aparatem nie wyszły) - dlatego jakość kiepska.


Cmentarz na ul. Reja



 

Znicze przy krzyżu w centralnym miejscu






Cmentarz na ul. Bakałarzewskiej - Grób Nieznanego Żołnierza

[gaga]

noka jest bardzo skromny ,zdjęcia są udane ,przecież nam nie chodzi o arcydzieła ,ważny jest akcent dzisiejszego dnia.
 Uwieczniłam na suwalskim cmentarzu kilka pięknych starych grobowców. Jeden dziś przesłałam.Zawsze suwalski cmentarz bardzo mnie się podobał,właśnie ze względu na zachowane stare pomniki.Dziś właśnie jest dzień na takie powroty do przeszłości.Za pomocą noki przedstawimy jeden ze starych pomików.

[gaga]

O nieobecnych-

Myślała ,że został już tylko na fotografii
z twarzą bez oddechu.
Tymczasem w każdej chwili
Kiedy zapalała światło
nakrywała do stołu w świecie tak małym w którym jest już wszystko
wiedząc że zmęczenie jest przynajmniej połową miłości
że kochać- to nie znaczy iść w swą własną drogę
nieefektowna jak zielona cyranka bez połysku
wytrwała jak chory z urojenia który ma w końcu rację
kiedy odkrywała że można się modlić mając tylko czyste sumienie
kiedy odchodziła żeby wrócić
z sercem nie skróconym przez oszczędność
tak znikoma że prawdziwa
sama na wspólnej drodze
po obu stronach wiary

Tłumaczył
że wieczność jest tylko jedna
że już są razem chociaż się nie widzą
że miałby ochotę nagadać jej serdecznie
choćby w przedpokoju ciepłym ubrań

przecież tylko nieobecni są najbliżej.

Jan Twardowski - ''nie przyszedłem pana nawrzcać''

[gaga]

Świetego Marcina
Dzień 11 listopada jest nie tylko Świętem Niepodległości ale w Poznaniu od wielu lat jest ,to dzień kiedy objadamy się marcińskimi rogalami.Tradycja narodziła się w 1891 r  w kościele pw.św Marcina przy ul św.Marcina [kiedyś Armii Czerwonej]w Poznaniu.
Ówczesny proboszcz ks.Jan Lewicki zaapelował do wiernych aby za wzorem Marcina zrobili coś dla wiernych.Odwołano się do tradycji związanej z pogrzebem św.Marcina ,który przypadł na dzień 11 XI ,kiedy to pieczono rogale,które miały symbolizować zgubioną przez konia św.Marcina podkowę.Cukiernik Melzer sprzedawał rogale bogatym,a biedni otrzymywali je za darmo.Św.Marcin ur.się w 316r w rzymskiej prowincji Panoni [obecne Węgry].Jako syn legionisty w 15 roku życia musiał także służyć w armii cesarskiej.W trakcie służby rozegrała się znana scena miłosierdzia św.Marcina,kiedy oddał drżącemu z zimna biedakowi połowę swego płaszcza.Marcin przyjął chrzest ,ale z armii wystąpił dopiero po 25 roku życia został mnichem i zamieszkał w pustelni .Wkrótce stał się sławny za przyczyna dokonywanych cudów.W trzystasiedemdziesiątympierwszym roku został biskupem.Zmarł po 26-latach 8XI ,w trzy dni póżniej złożono jego szczątki do grobu.
Św.Marcin jest patronem żołnierzy,oberżystów ,jeżdżców,sukienników ,żebraków,podróżników.
Św.Marcin uważany był zawsze za zwiastuna zimy.W legendzie przedstawiany jest jako rycerz na białym koniu,mieczem dzielący poły własnego płaszcza,aby okryć biedaka.[jak wyżej]
Na św.Marcina ,po spłaceniu czynszów i rozliczeniu się z dworem,na stole pojawiały się gęsi -najtłustsze i najlepsze.W miastach rozpoczynały się ''marcinkowe kolędy biednych żaczków''.Także rybacy na św. Marcina zamykali sezon połowów,na Kaszubach kończył się sezon połowów węgorza.Szyper zbierał całą ''komapniję'' w karczmie ,gdzie solidnie rozliczano się z zysków.Pito piwo i wino,raczono się świeżym łososiem i węgorzem i bawiono się do póżnej nocy.
W dniu swego patronapasterze definitywnie kończyli sezon wypasu.Potem wszyscy pasterze szli na kartoflisko i piekli swój wielki przysmak ,czyli kartofle po pastersku-Upieczone w ognisku kartofle obierano ,krojono na plastry i układano w wyłożonym plasterkami słoniny kociołku warstwami ,przekładając plastrami boczku i plastrami cebuli i opiekano tak długo,aż się tłuszcz wytopił

Dzień 11 listopada jest już 13 raz dniem imienin ul św. Marcina w Poznaniu.Odbywa sie uroczysta msza św.w kościele św.Marcina,potem następuje przemarsz konny pod Zamek na tej samej ulicy i do wieczora trwają koncerty no i....sprzedaż rogali marcińskich.W całej imprezie uczestniczy nasz prezydent miasta R.Grobelny.

[gaga]

Na św.Marcina wróżono na różne sposoby;była to druga część obchodów tego święta.
''Gdy na św.Marcina śnieg choć prószyć poczyna,to zima się zaczyna''
'' Gdy liście na Marcina nie upadają ,to mrożną zimę przepowiadają''
''Mróz na Marcina ,będzie tęga zima''
''Na świetego Marcina lepsza gęś niż zwierzyna''
''Na świetego Marcina gęś do komina''
''Jak Marcin na białym koniu jedzie ,to lekką zimę przywiedzie''

Osiemnastowieczny wierszyk tak komentuje ,te wróżby:
 Marcin święty bez gęsi nas tego nauczy ;
jesli dzień czysty,zimny niedostatek dokuczy;
jeśli jaśnie pogodny :miej zimy nadzieję,
suchy mróz mokrych śniegów za szyję nawieje.

Ze ścisłego obchodzenia święta św.Marcina słynie Poznań i cała Wielkopolska,Opolszczyzna i Dolny Śląśk.