Suwalskie cmentarze

[Krzysztof]

Dodam jeszcze nieco statystyk dotyczących Prus Wschodnich. Cmentarzy na których pochowano od 50 do 100 poległych było 85 i 171 cmentarzy gdzie było od 20 – 50 poległych. Pojedyńczych mogił gdzie pochowano od 1-20 żołnierzy było 1300. Zdecydowana większość tych cmentarzy to cmentarze pobitewne.
Te cmentarze i mogiły znaczą w krajobrazie pola bitew i potyczek / Niemcy zakładali je natychmiast po skończonych walkach/. Ilość cmentarzy na określonym terenie i dane dotyczące pochówków świadczą o natężeniu walk, stąd są tak istotne.
Niemieckie Ministerstwo Wojny w latach 1914 – 1915 publikowało „Listę strat armii niemieckiej” wg. poszczególnych oddziałów i pododdziałów, więc coś tam można wykombinować.
http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication?id=129687&tab=3

[noka]

Odbiegnę trochę od głównego nurtu cmentarzy wojennych.

Poniżej kilka dokumentacyjnych zdjęć z cmentarza ewangelickiego we wsi Łopuchowo (lub Udziejek). Byłem w pobliżu więc pomyślałem, że zrobię ... tym bardziej, że cmentarz jest w ruinie, groby zanikają i pewnie za jakiś czas nie będzie po nim śladu.

Jednocześnie ponawiam gotowość do zrobienia części dokumentacji foto na cmentarzach wojennych (najlepiej z tej właśnie okolicy) - o ile projekt opisany przez majrosa jest/będzie realizowany

Mapka poglądowa:

[Krzysztof]

Do Twoich zdjęć dokładam bardzo ciekawy artykuł „Łopuchowo – ewangelicki okres w dziejach wsi”
http://www.astn.pl/r2008/lopuchowo.htm

[Krzysztof]

Na dole /Ruhestatte in Stadt  / wpisać Suwalki lub Rutka, pokażą się nazwiska żołnierzy, klikamy w nazwisko, pod danymi dotyczącymi tej osoby są informacje o okolicznościach w jakich żołnierz poległ. Przepraszam, nie sprawdziłem tego wcześniej.
http://www.weltkriegsopfer.de/Kriegstote-Suchergebnis_Soldatenliste.html

[Krzysztof]

Wykaz obiektów cmentarnictwa wojennego w woj. podlaskim.
http://www.bialystok.uw.gov.pl/NR/rdonlyres/569BAB64-5569-4EF0-88E5-64E2262B85FE/0/cmentarzewykaz.htm

[Krzysztof]

Antoni Dzimiński – uczestnik kampanii napoleońskiej w tym „bitwy narodów” pod Lipskiem 1813 r i powstania listopadowego.
Nekrolog z Dziennika Poznańskiego 1864 r. „Dzimiński Antoni umarł dnia 22 kwietnia 1864 r. w Suwałkach. Major komendy inwalidów z b. weteranów polskich, starzec powszechnie szanowany i kochany. Urodził się we wsi Piotrowicach w województwie mazowieckim dnia 10 czerwca 1789 r. Wszedł do służby wojskowej jako prosty żołnierz, do pułku lekkiej konnej gwardii polsko- francuskiej dnia 14 kwietnia 1807 r. W następnym roku awansował na podoficera, a w 1811 r. na wachmistrza starszego i tegoż roku na podporucznika z przeznaczeniem do 8 pułku jazdy legionu nadwiślańskiego. Porucznikiem został w 1812 r. i wkrótce tegoż roku otrzymał rangę kapitana z przeznaczeniem do pułku jazdy litewskiej, a następnie do 1 pułku ułanów. Jako kapitan w 1835 r. umieszczony w komendzie inwalidów. W 1854 r. awansował na majora. Odbył kampanie; w 1807 w Prusiech, 1808 w Hiszpanii, 1809 w Austrii, 1810 i 1811 w Hiszpanii, 1912 w Moskwie. Był w 35 bitwach, a mianowicie: pod Burgos, Ruscia, Valmanuella, Samosierra, Guadalaxara, Tudela, Arragon, Madrytem, Bonewenta, Alhuera, Badajoz, Sangras, Delleradi, Cuviad, Rodrigo i Almejda, pod Landshut, Line, Ebelsberg, Esslingen, Eckmuhl, Ratyzboną, Neumark, Wiedniem,, na wyspie Lobau, pod Ogruniem czyli Wagram, pod Wiłkomierzem, Połockiem, Krasnikami, Czujkami, Wołyńcami, Siewczynem, Dynaburgiem, Borysowem, i nad Berezyną. W latach 1812 – 14 znajdował się w oblężeniu Hamburga, Rannym był 6.07.1808 pod Ograniem. Posiadał ś.p. Radzimiński prócz innych orderów Krzyż Legii Honorowej, oraz medal św. Heleny

Poniżej uzupełnienie informacji z Wikipedii i zdjęcie pomnika z suwalskiego cmentarza.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Antoni_Dzimi%C5%84ski
http://www.dziecionline.pl/Suwalki/ulice/nagrobki/n12.htm

[Krzysztof]

Szukałem uczestników wojen napoleońskich związanych z Suwalszczyzną i trafiłem na mogiłę kpt. Franciszka Rykaczewskiego / ok. 1784 – 1857/ pochowanego w Krzywólce koło Becejł. I rzeczywiście tak jak sugeruje autor zdjęć jest to dziwne miejsce pochówku. W pobliżu było kilka cmentarzy np. w nieodległym Kaletniku, przy kościele cmentarz był już w 1840 r. Ponieważ jest to grób rodzinny, jedynym chyba wyjaśnieniem jest możliwość istnienia tam wcześniej jakiegoś niewielkiego cmentarza / rzecz do sprawdzenia/, a mogiła Rykaczewskiego zachowała się ze względu na epitafium. Rykaczewski był podobno dzierżawcą Przejmy Wysokiej, ale to również informacja niepewna.
http://groby.radaopwim.gov.pl/grob/11942/

[Krzysztof]

Poszukiwania kolejnego bohatera wojen napoleońskich zaczęły się dość nietypowo. Trafiłem na informację że grupa młodych ludzi wybrała się rowerami na wyprawę w poszukiwaniu „szweda mogiły”, gdzieś w okolicach wsi Sudawskie / na taką informację trafili w którymś z przewodników/. Na miejscu okazało się że chodzi o „Świdy mogiłę”. Jak wyjaśnił im jeden z „zasiedziałych” mieszkańców wsi , na tym tajemniczym czworokątnym wzgórzu z zagłębieniem pośrodku,  pochowany jest płk. Aleksander Świda, uczestnik wojen napoleońskich i właściciel folwarku Sudawskie, który tam właśnie kazał się pochować / grób podobno został zniszczony przez poszukiwaczy skarbów/
Poszedłem tym śladem i co się okazało, że i owszem Aleksander Świda nie jest mityczną postacią, tyle że był powstańcem styczniowym /1863/ m.in. 27.07.1863 prowadzeni przez niego powstańcy zajęli Wiżajny, wspomagał również powstańców przekazując konia, ubrania, ale niestety ze względu na wiek w 1812 r maszerować z Napoleonem na Rosję nie mógł.
Ponieważ w legendach czasem jakieś tam ziarno prawdy tkwi, szukałem dalej i na cmentarzu ewang. reform. w W-wie trafiłem na nagrobek Michała Świdy, zmarłego w 1846 r majora wojsk polskich. Właściwie Michał Józef Świda ur. 30.01.1785 r. w Czernichowszczyźnie / obecnie Białoruś/ syn Floriana, szambelana I.K.M. i Felicjanny z Przystanowskich. Pozostało już tylko odnalezienie jego związków z Suwalszczyzną.
Michał Świda ukończył Szkołę Aplikacyjną Artylerii i Inżynierów Księstwa Warszawskiego, bierze udział w kampanii 1812 r., gdzie podobno wraz z kolegami uratował rannego pod Berezyną gen. Kniaziewicza. Za tę kampanie otrzymał Legię Honorową. Dymisjonowany, ożenił się ok. 1815 r. z Wiktorią Jagminówną, z którą miał 6 synów i osiadł w wydzierżawionym majątku Maćków / Maćkowo parafia Puńsk/ na Suwalszczyźnie.
22.06.1831 / Powstanie listopadowe/ z nominacji Komisji Rządowej Wojny został d-cą pospolitego ruszenia w woj. augustowskim. Dostał się do niewoli, ale dzięki łapówkom uwolniony. W swoim majątku w Maćkowie mieszkał do końca życia. Zmarł w czasie podróży 19.11.1846 r w Łomży i tam pochowany, kiedy likwidowano cmentarz ewang. ref. nagrobek przeniesiono do Warszawy.
Aleksander był prawdopodobnie synem Michała. Nie potrafiłem ustalić czyimi synami byli: Adolf Świda urodzony w Maćkowie w 1855 r. prawnik, prezes Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego z 1918 r. poseł na Sejm 1919 r. i jego brat Emil / 7 rodzeństwa/ ur. w Maćkowie 2.01.1868 r. przemysłowiec / twórca pierwszej na ziemiach polskich fabryki sztucznego lodu, dyrektor gazowni warszawskiej/, wiceprezydent W-wy w 1929 r. Emil wraz z bratem Konstantym / również działaczem społecznym, ale na miarę lokalną / był właścicielem majątku w Kolnicy koło Augustowa, tam też spędził ostatnie lata życia, zmarł w 1939 r.
I w ten oto sposób rozwiązał się cały worek z zasłużoną dla Suwalszczyzny kalwińską rodziną Świdów.

Jeżeli ktoś z Was zabłądzi w okolice wsi Sudawski, bardzo proszę o zrobienie zdjęć tego tajemniczego wzgórza.

[majros]

Krzysztof jeśli grób został rozkopany to na pewno nie przez poszukiwaczy skarbów tylko przez zwykłe hieny cmentarne, lub innych degeneratów. Ja jestem tak zwanym "poszukiwaczem skarbów", jest to potoczne określenie ludzi którzy chodzą z wykrywaczami metalu. Jedni to robią legalnie inni mniej legalnie. Nawet tym co robią mniej legalnie, nie przyjdzie do głowy kopania w grobie.

Sam ostatnio napisałem formalne pismo do prezydenta Suwałk, związane z rozkopaniem przez hieny grobu pewnego generała. Sprawa jest w toku.
Pozdrawiam.

[Krzysztof]

I zgadzam się  z Tobą, stąd to określenie wziąłem w cudzysłów.

[Krzysztof]

Przepraszam, nie w cudzysłów, a w nawias. Dokładnie taką informację znalazłem na jednym z blogów.
Oto cytat
„Na ironię zasługuje, że grób Świdy został później w miejscowej, już współczesnej opinii, nazwany "Szweda mogiłą", a co bardziej haniebne - został rozkopany przez miejscowych poszukiwaczy szwedzkich (?) skarbów. Rzecz jasna, nic tam nie znaleziono, bo od czasów sudawskich nikt już do grobów kosztowności nie kładł”

[noka]

Jeżeli ktoś z Was zabłądzi w okolice wsi Sudawski, bardzo proszę o zrobienie zdjęć tego tajemniczego wzgórza.

Myślę, że zbłądzę i zrobię kilka zdjęć. Dzięki po raz kolejny za dzielnie się historycznymi ciekawostkami z naszego regionu 

[Krzysztof]

Sam tę Suwalszczyznę przy okazji poznaję. Cieszę się że zrobisz zdjęcia, bo jestem ciekaw tego miejsca, inni pewnie też.

[noka]

Juto wybieram się w rejony wsi Sudawskie. Czy masz może Krzysztofie jakieś bardziej precyzyjne namiary na to wzgórze z mogiłą?
Przy okazji mogę zrobić zdjęcia innych pobliskich mogił wojennych. Prosiłbym tylko o namiary właśnie (Okolice Wiżajn, Rutki Tartak i pobliskie) 

[Krzysztof]

Mogiła znajduje się na północny – wschód od majątku Podsudawskie i ok. 4 km. od Wiżajn. Podobno na obrzeżach tego pagórka widoczne są ślady jakichś okopów.
Cmentarz z I wojny światowej  we wsi Jałowo gm. Rutka Tartak. Jeżeli to jest po drodze,  to we wsi Rutka gm. Jeleniewo cmentarz również z I wojny światowej.