Film o Suwałkach z 1937 r.

[gaga]

Macie na myśli aptekę na ul.Kościuszki ? Jeśli tak ,to nie byłam w środku ,ale na zewnątrz bardzo przyzwoicie wygląda ,nawet w podobnym stylu jak na zdjęciu jesiotra.
Pamiętam ul.Noniewicza ,wtedy ul.Lenina[ potem Szkolną] z 1964r [dopiero potem Noniewicza];ul Kościuszki też miała jeszcze bruk i tzw rynsztoki .A na poczcie ,która mieściła się przy ul.Kościuszki zobaczyłam jak urzędniczki pracowały na liczydłach ,u mnie już się tego w urzędach nie używano.Fajne wspomnienia.

[rudy_56]

Apteka to inna asteka

[gaga]

OK!

[vingris]

Jeden film a tyle zainteresowania. Apteka Zawadzkiego  w czasie kręcenia filmu miała numer policyjny Kościuszki 84, przy kosciuszki była też apteka  pod numerem 76 (wł. L.Ochron), Składy apteczne przy Kościuszki: Rabinowicza nr 60, Ryzenberga nr 54, Szwarcamana nr 92, zalewskiego nr 40. Numery tu podane nie odpowiadają numerom współczesnym. Uważni może dostrzegą odpowiednie numery. Były jeszcze apteki przy Rynkowej  42 i 3 Maja 9.

[jesiotr1]

Pamiętam bruk na ul Kościuszki, transformator i jarzeniówki przy ratuszu.
Nie pasuje mi data filmu bo na zdjęciu z okupacji nie ma transformatora, a na filmie  transformator jest.

Jest jeszcze taka możliwość, że okupant w 1939 roku wykorzystał wcześniejsze zdjęcie lub Sam wybudował ten transformator.

[vingris]

Zdjęcie o którym pisze Jesiotr (zamieszczone na niemieckiej pocztówce) zostało wykonane przed wojną. Zwracam uwagę na okna w parterze odwachu pomiędzy portykiem a narożnikiem budynku. Na kolejnych zdjęciach jedno okno jest zamurowane. Zamurowanie okna i przebudowa ratusza miała miejsce najprawdopodobniej  w latach  1940-42. Wtedy też przebudowano budynki przy narożu ulicy Kościuszki i Jatkowej (ob. Waryńskiego).

[jesiotr1]

A o którym oknie mówisz pierwszym czy trzecim - Dobrze ustalić kolejność historyczną zdjęć.

Widać zamurowywane kona raz pierwsze , raz trzecie.
W opisie polskiej reprodukcji z niemieckiej pocztówki, że stacja autobusowa mieści się w ratuszy - to może była Kasa.Transformator też ten sam tylko nie ma na nim daty.

[vingris]

o.k. to po kolei okno na trzeciej osi liczą osie od narożnika pn.-wsch. została zamurowane przez Niemców w czasie przebudowy na osi 1. była zamieszczona tablica poświęcona odsieczy wiedeńskiej, chyba w roku 1933 (musiałby to sprawdzić w moim archiwum), tablica poświęcona  odsieczy wiedeńskiej wróciła w to miejsce bodajże w roku 1983. Kolorowana pocztówka i inne pocztówki z trzema oknami musiały być wykonane ze zdjęcia sprzed przebudowy.

[jesiotr1]

Wniosek jest : Film i zdjęcia do widokówek robiono przed okupacją - bez wątpliwości 1937 rok.

[noka]

Dziś robiłem zdjęcia niektórych miejsc z filmu. Wydaje mi się, że drewniany budynek (prawdopodobnie dawnej szkoły) znajduje się na ul. Noniewicza 25







Wkrótce postaram się wrzucić kolejne stare/nowe lokalizacje.

[gaga]

Zdjęcia dziejszego wstawione przez wszystkich obejrzałam,jest dobrze! Cieszy fakt ,że jest tylu chętnych i mamy nad czym dumać
Drugie nałożenie zdjęć jest z pl.M.Konopnickiej i pokazuje przedwojenny targ,w okresie powojennym targ był tam dalej,ale nie było już tych ''bud '' czy jak kto woli budek.
Na pierwszym ''nałożeniu'' : u mnie w domu też padło podejrzenie ,że to chyba była szkoła.
Dobrze byłoby gdyby jeszcze starsze roczniki niż mój ,obejrzały ten film,może więcej byłoby porównań.Mój mąż pamięta tą ulicę z okresu powojennego.

[vingris]

Drewniany piętrowy budynek przy Noniewicza to szkoła talmudyczna. Przy tej ulicy była tez inna szkoła chedera (inaczej szkoła podstawowa). Po 1945 ulica Noniewicza na tym odcinku nazywała się Szkolna od właśnie szkół. zwracam uwagę na nadświetle w tym budynku pokazane w filmie - jest tam umieszczona gwiazda Dawida.

[noka]

Gwiazdę Dawida widać w ujęciach "od podwórka". Poniżej budynek z 1937 r. (złożony z kilku kadrów filmu) oraz współcześnie.
Zrezygnowałem z animacji, gdyż dość topornie się wygląda. Po kliknięciu w miniaturę można obejrzeć zdjęcia w większej rozdzielczości.

[gaga]

vingris ul.Szkolna o czym wszyscy dobrze wiecie była ulicą żydowską ,zresztą jak i reszta Suwałk.Wg.danych w roku 1912 w Suwałkach mieszkało 13 900 pochodzenia żydowskiego a Polaków tylko 9048. Sytuacja zmieniła się dopiero po II wojnie św.

W latach 60-tych ul.Szkolna był ul.Lenina ,potem znowu Szkolna a teraz Noniewicza.Pisałam już o tym,że najgorsze co można było zrobić ,to pozmieniać numerację domów na tej ulicy.Dosięgło ,to rodzinnego domu mego męża ,zresztą wogóle numeracja na tej ulicy trochę nie jest ''po koleji''.

[noka]

Znalazłem w sieci ciekawe opracowanie - A Brief History Of The Jews In Suwalki by Dr. Kasriel Eilender, opisujące pokrótce historię Żydów w Suwałkach. Niestety jest to po angielsku (http://www.shtetlinks.jewishgen.org/Suwalki/History.htm) Nie znalazłem nigdzie tłumaczenia, więc zapewne z jeną podzielimy się tekstem i będziemy powoli "spolszczać". Poniżej mapa Suwałk z okresu powstania filmu (był już pokazywana na Forum) Są na niej nawet zaznaczone miejsca ukazane w filmie.